Sau nhiều tháng sụt giảm, bước sang quý IV, tình hình xuất khẩu thủy sản đang bắt đầu tăng tốc trở lại, đặc biệt là những đơn hàng từ khách mua ở Trung Quốc.
Xuất khẩu thủy sản sang Trung Quốc sụt giảm
Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản (VASEP), tính đến hết tháng 10, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang Trung Quốc đạt 1,14 tỷ USD. Trung Quốc là thị trường có dư địa lớn cho thủy sản Việt, ngày càng giữ vị trí quan trọng đối với các doanh nghiệp thủy sản Việt Nam.
Những năm gần đây, Trung Quốc nằm trong top 3 thị trường nhập khẩu thủy sản Việt Nam, chỉ đứng sau Mỹ và Nhật Bản. Năm 2022, xuất khẩu thủy sản Việt Nam sang Trung Quốc đạt 1,6 tỷ USD, tăng 66% – doanh số kỷ lục và tăng trưởng kỷ lục, sau khi giảm xuống còn 990 triệu USD năm 2021 do những hạn chế bởi dịch Covid.
Năm 2023, xuất khẩu thủy sản sang Trung Quốc cũng gặp những vấn đề như các thị trường khác: Giá giảm, lượng tồn kho cao, do vậy 9 tháng đầu năm doanh thu thủy sản xuất khẩu sang thị trường này giảm 18% đạt 1 tỷ USD. Các chuyên gia đánh giá, dù xuất khẩu sụt giảm nhưng triển vọng và dư địa ở thị trường này vẫn rộng mở đối với các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản.
Theo VASEP, những mặt hàng chiếm tỉ trọng cao nhất là cá tra và tôm đều bị giảm giá trị xuất khẩu sang Trung Quốc, tôm giảm 8%, cá tra giảm 27%. Các loài hải sản khác xuất khẩu sang Trung Quốc cũng bị giảm mạnh doanh số, trong đó mực bạch tuộc giảm 10%, cua ghẹ giảm 82%, các loại cá khác vẫn giữ mức tương đường cùng kỳ năm 2022.
Tuy nhiên, nếu xét riêng từng loài thủy sản thì năm 2023 có nhiều loài có tín hiệu tích cực với mức tăng trưởng mạnh như: tôm chân trắng, tôm sú, tép biển (ruốc), cá hố, cá chỉ vàng, cá thu, cá đổng, cá nục, cá mắt kiếng, bạch tuộc, nghêu…
Các địa phương nhập khẩu nhiều nhất thủy sản Việt Nam là Quảng Đông, Trạm Giang, Quảng Tây, Phúc Kiến, Thượng Hải… nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã xác định thị trường Trung Quốc đã và sẽ tiếp tục là điểm đến tiềm năng cho thủy sản Việt Nam nếu cả ngành thủy sản và cộng đồng doanh nghiệp nắm bắt được nhu cầu, thị hiếu và cơ hội từ thị trường.
Các chuyên gia VASEP nhận định, để tận dụng, phát huy tốt cơ hội từ thị trường Trung Quốc và tiềm năng của ngành thủy sản Việt Nam, hoạt động giao thương B2B cần được tăng cường hơn nữa, trong đó giao thương cấp địa phương cần được quan tâm hơn; cần có sự trao đổi, chia sẻ thông tin về nhu cầu và quy định thị trường, đặc biệt khi có những thay đổi về chính sách xuất nhập khẩu. Đồng thời, mở rộng danh sách doanh nghiệp và các sản phẩm thủy sản được phép xuất khẩu sang Trung Quốc, mở cửa hơn cho các loài thủy sản tươi sống xuất khẩu vào Trung Quốc như tôm hùm bông, cua sống…
VASEP cũng nhấn mạnh, cần hợp tác thúc đẩy các quy trình phê duyệt cấp phép cho các doanh nghiệp được code xuất khẩu thủy sản sang Trung Quốc: duy trì thông quan thông suốt tại các cửa khẩu biên giới; thúc đẩy kết nối giao thông đường bộ, đường sắt tại khu vực biên giới; hợp tác xây dựng các kho lạnh, cơ sở hậu cần phục vụ cho giao thương nông thủy sản Việt Nam – Trung Quốc, nhất là giao thương qua biên giới.
Tăng cường xúc tiến thương mại
Theo VASEP, năm 2023 và những năm tới, Trung Quốc vẫn là thị trường tiềm năng cho xuất khẩu thủy sản của Việt Nam. Những tháng cuối năm, tăng trưởng tại thị trường sẽ đạt tốc độ cao hơn nữa khi nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới này bước vào cao điểm mùa giao thương mua bán khi nhu cầu về du lịch, khách sạn, nhà hàng đang hồi phục và tăng trưởng.
Cùng với đó, một số chuyển dịch trong đầu tư kinh tế ở Trung Quốc cũng được coi là cơ hội cho thủy sản Việt Nam. Theo đó, hiện nay các ngành kinh tế siêu lợi nhuận và sinh lợi cao được quan tâm đầu tư nhiều hơn khiến việc đầu tư cho nuôi trồng thủy sản giảm. Để bù đắp cho nguồn cung thiếu hụt này, Trung Quốc sẽ ngày càng phụ thuộc vào thủy sản nhập khẩu. Dự báo năm 2024 – 2025 xuất khẩu thủy sản sang các thị trường như Mỹ, EU sẽ càng khó khăn, trong bối cảnh đó Trung Quốc sẽ là thị trường mục tiêu của nhiều nước xuất khẩu thủy sản.
“Sự hồi phục chung của nền kinh tế nhất là ngành dịch vụ sẽ đưa kim ngạch xuất khẩu thủy sản Việt Nam sang thị trường này dần quay trở lại cuộc đua”, VASEP kỳ vọng và cho biết thêm, Trung Quốc sẽ là thị trường mục tiêu cho xuất khẩu thủy sản trong thời gian tới.
Tuy nhiên, để tận dụng, phát huy tốt cơ hội từ thị trường Trung Quốc và tiềm năng của ngành thủy sản Việt Nam, VASEP cho rằng, cần đẩy mạnh hoạt động xúc tiến thương mại tại thị trường này. Trong đó giao thương cấp địa phương cần được quan tâm. Đồng thời doanh nghiệp cần liên tục cập nhật nhu cầu và thông tin thị trường, đặc biệt khi có những thay đổi về chính sách xuất nhập khẩu.
“Cạnh tranh tại thị trường hơn 1 tỷ dân sẽ ngày càng nóng, nhưng với lợi thế địa lý, thủy sản Việt Nam có thể giành thị phần cao hơn bằng phân khúc thủy sản tươi/sống/ướp lạnh cho tiêu thụ nội địa của Trung Quốc. Đồng thời, doanh nghiệp cũng cần đa dạng hóa dạng sản phẩm chế biến cho xu hướng tiêu thụ mới của giới trẻ hiện đại ở Trung Quốc”, VASEP nhận định.
Theo Ông Ong Hàng Văn, Phó Tổng Giám đốc Công ty thủy sản Trường Giang (Đồng Tháp), trong nửa đầu năm 2023, các doanh nghiệp cá tra phải chịu nhiều tác động, với rất nhiều khó khăn ảnh hưởng rất lớn đến kim ngạch xuất khẩu. Các thị trường xuất khẩu cá tra trọng điểm của Việt Nam đều giảm sâu, nhất là thị trường Trung Quốc. Tuy nhiên, bước sang quý IV, lượng hàng thủy sản, trong đó có cá tra xuất khẩu của Công ty Trường Giang đang trên đà tăng trưởng trở lại, nhất là nhu cầu tiêu thụ tăng lên từ thị trường Trung Quốc. Đây là tín hiệu thị trường phục hồi trong những tháng còn lại của năm nay và năm 2024.
Với mặt hàng tôm, ông Trần Anh Khoa – Tổng giám đốc Công ty TNHH Anh Khoa (Cà Mau) cũng cho biết, xuất khẩu đã có dấu hiệu hồi phục rõ do nhu cầu thủy sản phục vụ mùa trung thu và lễ hội cuối năm. Gần đây công ty đã tiếp xúc và đàm phán với nhiều khách hàng mới, đặc biệt là từ Trung Quốc. “So với cùng kỳ năm ngoái, đơn hàng xuất khẩu của doanh nghiệp nhiều hơn, kỳ vọng kết quả kinh doanh khả quan”, ông Khoa nói.
Tổng đài 19001595 
