Xuất khẩu thủy sản hướng mục tiêu 10 tỷ USD

Năm 2018, ngành thủy sản vượt qua mọi khó khăn về rào cản kỹ thuật để cán đích kim ngạch xuất khẩu (XK) 9 tỷ USD. Con số kỷ lục này là kết quả của những chuỗi liên kết, của sự làm ăn bài bản. Mục tiêu 10 tỷ USD của năm 2019 sẽ khả thi nếu tiếp tục đi theo con đường này.

Xuất khẩu thủy sản hướng mục tiêu 10 tỷ USD

Xuất khẩu thủy sản đã vượt qua một năm khó khăn.

Kỷ lục mới được thiết lập

Theo báo cáo của Tổng cục Thủy sản, năm 2018, kim ngạch XK thủy sản ước đạt khoảng 9 tỷ USD, tăng 8,4%. Trong đó, hầu hết các nhóm sản phẩm đều tăng so với năm 2017. Cụ thể, cá tra đạt 2,26 tỷ USD, tăng 26,4%; tôm 3,58 tỷ USD giảm 7,1%; nhóm hải sản gồm cá ngừ 675 triệu USD, tăng 13,9%…

Năm 2018 là năm đầy thử thách đối với ngành thủy sản. Thời tiết diễn biến bất thường đã gây khó khăn cho sản xuất thủy sản. Các thị trường chính Hoa Kỳ, EU, Ả rập Xê Út, Hàn Quốc… tăng cường kiểm soát chất lượng và an toàn thực phẩm. Đặc biệt, việc EU cảnh báo thẻ vàng đối với mặt hàng thủy sản của Việt Nam XK vào EU cũng gây khó khăn đối với ngành thủy sản Việt Nam.

Ông Nguyễn Hoài Nam – Phó Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và XK thủy sản Việt Nam nhận định, với kim ngạch XK đạt 9 tỷ USD cho thấy, ngành chế biến, XK thủy sản đang dần hướng tới sự chuyên nghiệp, bài bản trong thực hiện các chiến lược, cũng như ứng phó với các rào cản kỹ thuật do các nước dựng lên. Trong đó, cơ quan quản lý nhà nước bảo đảm thực thi và doanh nghiệp (DN) là một mắt xích trong đó. Sự liên kết chặt chẽ giữa các mắt xích sẽ tạo động lực để phát triển.

Chế biến sâu, nâng giá trị

Năm 2019, Tổng cục Thủy sản sẽ tập trung đưa Luật Thủy sản năm 2017 vào cuộc sống, với mục tiêu giá trị sản xuất tăng 4,25% so với năm 2018, tổng sản lượng thủy sản đạt 7,9 triệu tấn và kim ngạch XK thủy sản phấn đấu đạt 10 tỷ USD. Tôm và cá tra sẽ tiếp tục là hai sản phẩm chủ lực của ngành.

Tuy nhiên, ông Trần Đình Luân – Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản, cảnh báo: Hiện ngành thủy sản cũng phải đối diện với nhiều thách thức, đặc biệt là biến đổi khí hậu. Các thị trường có xu hướng gia tăng bảo hộ, đặt ra những cái rào cản về kỹ thuật để hạn chế sản phẩm thủy sản nhập khẩu của nước khác.

Về tổ chức sản xuất, đối với cá tra tổ chức sản xuất lớn đã rõ, nhưng một số ngành khác như tôm thì sản xuất nhỏ lẻ vẫn còn khá nhiều. Đây là một trong những hạn chế trong việc nâng cao giá trị của ngành. Ngoài ra một số những lĩnh vực mới như nuôi rô phi, việc tổ chức sản xuất phát triển thị trường mới chỉ là bước đầu.

Bộ trưởng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Xuân Cường cho rằng: Để đạt được mục tiêu kim ngạch XK 10 tỷ USD trong năm 2019, ngành thủy sản cần quyết tâm lớn. Theo đó, cần tập trung khai thác đồng bộ các nội dung của Luật Thủy sản; tập trung tháo gỡ “thẻ vàng” của Ủy ban châu Âu đối với hải sản Việt Nam để lấy lại niềm tin. Bên cạnh đó, cần tập trung đánh giá lại cơ cấu tổ chức của ngành. Chú trọng phát triển bền vững các đối tượng nuôi chủ lực là cá da trơn và tôm nước lợ theo hướng nuôi trồng, chế biến các sản phẩm áp dụng công nghệ cao.

Ông Phan Thanh Lộc – Phó Chủ tịch HĐQT Công ty CP Việt Nam Food, chia sẻ: Theo ước tính, với hơn 500 nghìn tấn phụ phẩm tôm mỗi năm và trình độ công nghệ tiên tiến, thế giới có thể tạo ra gần 2 tỷ USD so với khả năng chúng ta chỉ tạo ra khoảng gần 300 triệu USD như hiện nay. Nguyên nhân chính là khoảng cách về công nghệ, máy móc thiết bị, phát triển ứng dụng cũng như chiến lược thương mại hóa chưa được định hướng đồng bộ.

Ông Phan Thanh Lộc lưu ý, phụ phẩm nếu không xử lý sẽ mất ngay giá trị và gây hiểm họa cho môi trường. Nếu chúng ta có các định hướng để công nghiệp hóa/thương mại hóa thì nguồn phụ phẩm này sẽ mang lại giá trị lớn cho ngành thủy sản, đồng thời góp phần bảo vệ môi trường, giúp chuyển dịch nền kinh tế sang chế biến sâu.

Do đó, trong thời gian tới, ngành thủy sản cần thiết phải đầu tư khoa học công nghệ, tận dụng một cách tốt nhất nguồn nguyên liệu sẵn có, biến thành những sản phẩm có giá trị gia tăng có thể phục vụ cho con người, phục vụ cho ngành y tế. “Da cá tra là nguồn nguyên liệu để thu colagen, phục vụ cho khách hàng cao cấp. Ngoài ra, nghiên cứu cho thấy có những phần trong cá tra như bột xương, bột canxi nano hay rất nhiều những sản phẩm từ dầu cá có thể chuyển thành các sản phẩm chức năng hoặc mỹ phẩm. Trong thời gian tới, chúng tôi sẽ cùng với các DN tiếp tục nghiên cứu để có những sản phẩm như vậy”, ông Trần Đình Luân nói.

Ngoài ra, vấn đề phát triển thị trường với các sản phẩm mới cũng cần đặc biệt chú trọng. Đối với mỗi sản phẩm mới cần có hỗ trợ của toàn hệ thống, đặc biệt các cơ quan tham tán của Việt Nam ở nước ngoài, giúp cho các sản phẩm có thể tiếp cận thị trường nhanh nhất, tốt nhất và hiệu quả nhất.

Năm 2018 khép lại, những con số kỷ lục ngành thủy sản là kết quả của sự làm ăn bài bản, của những chuỗi liên kết, của sự nỗ lực của cả DN và Nhà nước. Chỉ khi làm được điều đó, tôm, cá của Việt Nam mới có thể vượt được những rào cản, tiếp tục hành trình vượt đại dương.